عاشقانه های یک نهنگ خواندنی شد - وبلاگ هاپرسین

به گزارش وبلاگ هاپرسین، سرویس استان های خبرنگاران، عاشقانه های یک نهنگ یک روایت عارفانه و عاشقانه است. یک تکان شاعرانه برای بیدار شدن، یک رویا، یک دلتنگی و قصه دورماندن است. برای بیان ارتباط پاره های پیرامونی و حتی غیر پیرامونی به یکدیگر و بعلاوه برای بازگو کردن شباهت ها، اوضاع اجتماعی، دل مشغولی ها و برای دادن یک نشانی است.

این شاعر نام آشنای هرمزگان با واژگان کلیدی نهنگ، عاشقانه، عاشق، چشم، سایه، رویا، دروغ، غمگین، اندوه، آشفته، اشک، خاکستری، خیابان، خور، رنج، دلتنگی، چانه و آینه و با بهره گرفتن از نمادهای بومی مانند خور شهناز، نهنگ، موج، بندرعباس، گرم شرجی، ساحل، دریا، ماسه بادی، گارم زنگی، کهور، ماهی، خواجه عطا، انبه، مرغان دریایی، غواصان، کرت های دریایی، صدف، درچاکی(نوعی شلوار زنانه بندری) جاشو، لنگ چهار خانه، تن پوش کپتان، موتور سیکلت هفتاد و ماهی برشته اثر قابل تحسینی پدید آورده است.

نام کتاب برگرفته از یک واژه نیست. بلکه بیان یک تفکر است. یک وسعت نظر برای القای اندیشه ای به مخاطب با درگیری ذهنی و به شکل بی پرده آنجا که شاعر می گوید: تناسب اندام یک نهنگ/ به هجوم کلمات می ماند/ در تعارض یک شعر عاشقانه/ ... نهنگ ها شهره اند/ به عاشقانه های در مصاحبه/ به مصاحبههای در عاشقانه.

این اثر در ظاهر به هیچ کس پیشکش نشده است، اما به باور من شادباشی به خود شاعر است. اهدای شاعر به خودش در آستانه 50 سالگی برای پختگی قلم و کلام و رسیدن به آرزو های دیرینه اش که این خود نیز شاعرانه است.

عاشقانه های یک نهنگ یک شگفتانه است. نسبت دادن عشق به -غول های دریایی- بزرگ ترین حیوان روی زمین، از یک سو تداعی نماینده عظمت و شگفتی دنیا خلقت و از سوی دیگر اعجاب انگیز بودن واژه عشق است. در این اثر اغراق در عشق رخ داده است زیرا بزرگترین نهنگ آبی که تا کنون ثبت شده است حدود 200 تن وزن و 100 فوت (33 متر) طول داشته، ریه های نهنگ ها می تواند حدود 5000 لیتر هوا را در خود جای دهد (انسان می تواند حدود 6 لیتر هوا را در خود نگه دارد) نهنگ های آبی می توانند حتی تا 1000 مایل دورتر با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند و جالب تر اینکه -سرزمین عشق انتشار عشقشان- قلب های آن ها تقریباً به میزان یک مبل راحتی دونفره است و بیش از 450 کیلوگرم وزن دارد که در هر دقیقه دو بار می تپد.

این ویژگی های عجیب نهنگ با ارتباط دادن عاشقانه ها به آن، بیانگر بزرگی بیش از میزان یک شور و حرارت است. نهنگی که انسان است، نهنگی که خود آفرینشگر عاشقانه هاست. شاعری که مثل نهنگ ها، تیره های مختلفی دارد. مانند آن جانور، متعلق به خانواده جفت داران و پستانداران است. اما اختصاصا عاشقانه های یک نهنگ، یک روایت واحد در قالب یک شعر بلند است که شاعر صرفا برای تسهیل در خوانش شعر، مرزبندی های 28 گانه ای صورت داده است.

شاعر سرنوشت نافرجام آدمی از حضرت آدم و هوا در بهشت را شروع می نماید و تنگناها و محدودیت های دنیا امروز را برایش متصور می شود. آنچنان که یک نهنگ غول پیکر را از جغرافیای نامحدود اقیانوس ها بگیرند و در محیط نامربوط یک فنجان بفشارند: سر خورده ام امروز/ از خیزاب بلند/ فرود آمده در فنجان رها شده روی میز/ در آشپزخانه کوچکت/ محیط فنجان...

سپس عاشقانه های نهنگ در جغرافیای بومی بندر شکل می گیرد: تنگی آب/ از چشمانت چشیده ام/ چه شورانه بخت/ در گودی چشمانت/ بندرعباسی به گل نشسته....

شاید شاعر، دنیا پراندوه، دنیای پر استرس و پر از دغدغه امروز را به تصویر می کشد و به معمای خودکشی دسته جمعی نهنگ ها اشاره دارد. در ادامه رویا پردازی می نماید، از پیراهن بنفش، اتمسفر خاکستری، آشفتگی، پریشانی، از ترس ها و ... می گوید: ترسیده ام از آدم های ایستاده در سایه هایشان/ سایه های هشتی... سایه ها در دروغ/ عاشقانه به مصاحبهیند/ سایه ها در مصاحبه/ عاشقانه به دروغند.

او اوضاع اکنون اجتماع و عشق را به زبان پر احساس شعر به نیکی بیان می نماید. خالق اثر با استفاده از نمادهای بومی، عناصر ملموس و جایگزین سازی واژگان، مخاطب را همگام می سازد: هنگام عصر/ که سایه ای در بندرعباس خم شده است/ نهنگ عاشقی در اتومبیل/ گوش سپرده به صدای کز نموده لابلای شاخه های گارم زنگی....

او با اشاره غیر مستقیم به آسیب هایی که جان نهنگ ها را تهدید می نماید معتقد است: دریا سرپناه بهتری است برای نهنگ ها و از غم هایش می گوید، از حصارها، از سیلاب ها، از امواج عجول، از کافه و رنج هایی که خودمان مسبب آن هستیم، از گرفتاری های آپارتمان نشینی و ... می گوید و مجددا یادآور می شود: نهنگ ها/ آدم های عاشقی هستند/ هر صبح از آب ها می زنند بیرون/ رد خیسشان را می توانید/ در کوچه پس کوچه های خواجه عطا پی بگیرید/ با ....

در ادامه دنیای زندگی آدم های عاشق را در قالب یک نهنگ در شعر بلند نیمایی اش تعریف می نماید و در سرانجام با بهره گرفتن از واژگان دم دستی، آیه شریفه: وَبَشِّرِ الصَّابرِینَ الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ را یادآوری می نماید تا در این آمد و شد سفر زندگی، مراقب عاشقانه هایمان باشیم، جایگاهمان را بدانیم، منزلتمان را بشناسیم و برای رسیدن به اصل خویش، صبور و کوشا باشیم. ابیات سرانجامی این اثر به وضوح جریان پرمخاطره زندگی را و بازگشت به اصل را تداعی می نماید: ... ماهی برشته به آینه بر می شود/ دریا مسیر آمده را بر می شود/ چشم می چرخانم لای کرت های دریایی/ از مرغ های آشفته در هوا/ از جاشوان عاشق در عرشه/ از کشتی های سرگردان/ نشانی نهنگ عاشقی را می پرسم/ که در آینه گم شده است/ به اشارت هر موج/ سر می چرخانم در هوا/ ... سر از آب بر می دارم/ آینه در دستان آفتاب است.

در نهنگانه 26 می خوانیم:

از اینکه نهنگی قانعم

به ماندن در سرریز موج های آشفته

به ماندن لای سایه ها و رنج ها

به نسبت نهنگانه ام

در این دریای لامروت بر می شود

نیمه مرداد در بندرعباس

آدم ها وارونه می شوند در دریا

پاهایشان در آسانسورها رهاست

دهانشان لابه لای موج ها سرگردان است

چشم ها می چرخانند در خیزاب ها

آدم ها در بندرعباس

نهنگ های عاشقی می شوند در خیابان

نهنگ های آرامی می شوند در خانه

نهنگ های آشفته ای می شوند در دریا.

یدالله شهرجو متولد سال 1353 است. وی معلم، مدرس، منتقد، شاعر، نویسنده و بنیانگذار و مدیر نشر سمت روشن کلمه هم هست.

او علاوه بر این اثر، 15 عنوان کتاب دیگر در حوزه ادبیات دارد. شعر بلند عاشقانه های یک نهنگ به قلم پراحساس و شاعرانه شهرجو به تلاش قابل تحسین نشر سمت روشن کلمه با مدیریت اجراییهانا زارعی، صفحه آرایی فروزه زیره پور؛ طرح جلد: مینا طافی؛ چاپ و صحافی: گاندی به زبان فارسی برای نخستین بار در بهار سال 1402 چاپ شد. این اثر با شمارگان 300 نسخه، در 68 صفحه، در قطع رقعی، با جلد شومیز، کاغذ بالک سوئدی و به قیمت 45 هزار تومان روانه بازار نشر شده است.