علل و علائم کمبود اکسیژن در مغز

به گزارش وبلاگ هاپرسین، هیپوکسی مغزی یا آسیب دیدگی ناشی از کمبود اکسیژن در مغز عارضه ای است که در آن مغز اکسیژن کافی دریافت نمی کند. این مقاله اطلاعاتی را در مورد عوامل مؤثر بر کمبود اکسیژن در مغز همراه با علائم و نشانه های شاخص آن فراهم ساخته است.

علل و علائم کمبود اکسیژن در مغز

مغز انسان حدود 20% از اکسیژن مورد استفاده در بدن را مصرف می نماید. از آنجا که مغز به منظور انجام وظایف خود به طور مداوم به اکسیژن احتیاج دارد، کاهش اندازه اکسیژن می تواند تأثیری منفی بر عملکرد آن داشته باشد.

سلولهای مغز نسبت به تغییر اندازه اکسیژن بسیار آسیب پذیر هستند و ممکن است تنها پنج دقیقه پس از عدم دریافت اکسیژن از بین بروند. در صورت بروز اختلال طولانی مدت در عرضه اکسیژن به مغز، عوارض تهدید نماینده حیات از جمله کما یا مرگ مغزی می تواند برای شخص پیش آید.

در صورتی که اکسیژن رسانی به مغز دچار اختلال گردد، عارضه هیپوکسی مغزی در فرد تشخیص داده می گردد. این عارضه بعلاوه به هیپوکسی پراکنده مغزی (نقص مختصر در عملکرد مغز به دلیل کاهش سطح اکسیژن در خون)، ایسکمی موضعی مغزی (سکته مغزی که بر قسمت خاصی از مغز تأثیر می گذارد)، انفارکتوس گسترده مغزی (سکته مغزی ناشی از انسداد رگهای خونی که خون را به مغز عرضه می نمایند) و ایسکمی فراگیر مغزی (کاهش چشمگیر در خون رسانی به مغز) طبقه بندی می گردد.

آنوکسی مغزی به نوع شدید هیپوکسی اطلاق می گردد که در آن عرضه اکسیژن به مغز به طور کامل متوقف می گرددآنوکسی مغزی به نوع شدید هیپوکسی اطلاق می گردد که در آن عرضه اکسیژن به مغز به طور کامل متوقف می گردد. بروز آسیب هیپوکسیک ـ آنوکسیک به مغز یا هر گونه حادثه ای که خونرسانی به مغز را مختل سازد، حتی برای مدت زمان کوتاه نیز می تواند آسیب قابل توجهی به مغز وارد سازد.

علل بروز هیپوکسی مغزی

انسفالوپاتی ایسکمیک هیپوکسیک به آسیب هایی اشاره دارد که به دلیل کاهش در عرضه اکسیژن به مغز ایجاد می شوند. عدم دریافت اکسیژن به وسیله مغز ممکن است به دلیل عرضه ناکافی اکسیژن (هیپوکسی) یا کاهش در جریان خون (ایسکمی) باشد.

عوارض دخیل در هیپوکسی مغزی

هیپوکسی مغزی می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. در این بخش بعضی از عوارض و شرایطی که می توانند عامل ایجاد هیپوکسی شوند را عنوان می کنیم.

عفونتهای ریوی که موجب بروز ذات الریه می شوند ممکن است گاهی اوقات منجر به کمبود اکسیژن در ریه ها و مغز شوند.

خونریزی مغزی را بایستی بلافاصله تحت کنترل درآورد. در صوت عدم درمان به موقع، خونریزی می تواند منجر به تشکیل لخته های خونی گردد. این امر می تواند بر تأمین خون به مغز تأثیر بگذارد، که به نوبه خود اکسیژن رسانی به مغز را محدود می سازد.

در صورت ایست قلبی، اکسیژن رسانی به مغز ممکن است متوقف گردد.

گفته می گردد که هیپوکسی ایسکمیک زمانی رخ می دهد که مغز اکسیژن کافی دریافت نکند. این عارضه ممکن است به دلیل بروز سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی عادی رخ دهد. عرضه ناکافی خون به مغز می تواند ناشی از خونریزی داخلی یا انسداد ناشی از لخته شدن خون باشد.

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک عارضه ای است که می تواند موجب فلج شدن عضلات تنفسی گردد. عوارضی که بر ماهیچه های کنترل نماینده تنفس تأثیر می گذارند می توانند موجب عرضه ناکافی اکسیژن به مغز شوند.

وجود رشد غیر طبیعی یا تومور در مغز می تواند مانع از جریان یافتن خون و اکسیژن در آن گردد.

فشار خون بسیار پایین بعلاوه می تواند عامل کمبود اکسیژن در مغز باشد. سطح بسیار پایین گلوکز خون نیز می تواند منجر به مرگ مغزی گردد.

تنگ شدن نای نیز می تواند جریان هوا به ریه ها و مغز را کاهش دهد.

هیپوکسی در دوران رشد جنین

کاهش جریان خون به جفت یا جدا شدن زودرس جفت می تواند تأثیر منفی بر اندازه اکسیژن رسانی به جنین برجای گذارد. تروما یا وارد آمدن ضربه به مغز در طول زایمان یا بعد از آن می تواند به هیپوکسی منجر گردد. خطر بروز هیپوکسی مغزی در نوزادان نارس بیشتر است. عدم اکسیژن رسانی کافی می تواند جریان خون به جفت را کند نموده و منجر به بروز عوارض شدیدی مانند فلج مغزی گردد.

قرار گرفتن در معرض سموم

گفته می گردد که در صورت عدم وجود اکسیژن کافی در محیط هیپوکسی هیپمی (Hypemic hypoxia) اتفاق افتاده، سطوح اکسیژن خون کاهش می یابد. این نوع هیپوکسی ممکن است به دلیل کم خونی رخ دهد. استنشاق مونوکسید کربن بعلاوه می تواند به هیپوکسی منجر گردد. استنشاق مونوکسید کربن منجر به شکل گیری کربوکسی هموگلوبین شده بطوریکه در این شرایط از اتصال اکسیژن به هموگلوبین جلوگیری می گردد.

علاوه بر دلایل فوق، کاهش اکسیژن ممکن است به دلیل ایست تنفسی ناشی از خفگی، اختناق یا غرق شدن باشد. چنانچه هیپوکسی به دلیل وجود انسداد در ریه ها یا محدود بودن اکسیژن در محیط باشد، به عنوان هیپوکسی هیپوکسیک طبقه بندی می گردد.

علائم

کاهش عرضه اکسیژن به مغز می تواند موجب کاهش کنترل حرکتی و تغییرات شناختی گردد. این امر می تواند علائم زیر را بوجود آورد:

* ضعف در قدرت قضاوت

* بی توجهی یا سر به هوایی

* سرگیجه به هنگام ایستادن سریع

* ضعف در هماهنگی عضلات

* افزایش ضربان قلب

* از دست دادن حافظه کوتاه مدت

* کبودی پوست

در موارد شدید فرد مبتلا ممکن است علائم زیر را از خود نشان دهد:

* تشنج

* عدم پاسخگویی کامل (کما)

* ایست تنفسی

* عدم وجود سایر رفلکس های ساقه مغز (واکنش های مردمک، رفلکس های لثه و سرفه)

گفته می گردد فرد در صورت آسیب دیدگی غیر قابل برگشت مغز و از بین رفتن عملکرد مغز، دچار مرگ مغزی می گردد، اما قلب همچنان ضربان داشته و تنفس به وسیله دستگاه میسر است. بیمارانی که دچار اغماء می شوند ممکن است علائمی را از خود نشان دهند که نشان دهنده عملکرد بعضی از قسمتهای مغز است. با این حال اندازه فعالیت مغز ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

عوارض ثانوی

هیپوکسی مغزی یک عارضه جدی است. در صورت عدم مراجعه به موقع به پزشک، ممکن است فرد دچار عوارض دیگری نیز گردد.

زندگی نباتی طولانی مدت ممکن است مشاهده گردد که در آن فرد با وجود نفس کشیدن، هوشیاری خود را از دست داده است.

چنانچه مغز اکسیژن کمتری دریافت کند، احتمال تشکیل لخته در رگ وجود داردچنانچه مغز اکسیژن کمتری دریافت کند، احتمال تشکیل لخته در رگ وجود دارد. در حین بهبودی از عرضه اکسیژن به مغز بیمار ممکن است دچار مسائل روانشناختی و نورولوژیکی همانند فراموشی، توهم، از دست دادن حافظه و اسپاسم عضلانی گردد.

تشخیص و درمان

هیپوکسی مغزی با یاری معاینات فیزیکی، آزمایش خون و آزمایشات تشخیصی همانند سی تی اسکن، نوار قلب (ECG)، نوار مغز (EEG) و غیره تشخیص داده می گردد. بیماران به یاری تنفس (تنفس مکانیکی) احتیاج دارند. با این حال گزینه های درمانی دیگر بسته به دلیل اصلی می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال استفاده از داروهای خاصی ممکن است به کنترل ضربان قلب یاری کند. مصرف مایعات ممکن است به افزایش فشار خون یاری نماید. و داروهای خاصی نیز برای متوقف ساختن تشنج یا جلوگیری از بروز آن تجویز می شوند.

تأمین اکسیژن کافی و بدون وقفه و مواد مغذی به منظور برخورداری از عملکرد صحیح مغز امری لازم است. بنابراین در صورت بروز علائم هیپوکسی مغزی بایستی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته گردد.

منبع: healthhearty - Leena Palande

منبع: راسخون

به "علل و علائم کمبود اکسیژن در مغز" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "علل و علائم کمبود اکسیژن در مغز"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید